CZARTERY JACHTÓW - PORADNIK
OSTRZEŻENIA - Świetlna sygnalizacja warunków meteorologicznych na jeziorach
17masztów na szlaku WJM ustawionych w taki sposób, że są widoczne z całego obszaru jezior, sygnalizujących bardzo silnym światłem stroboskopowym możliwość zagrożenia ze strony warunków meteo.
Sygnalizuje się z lądu żółtym, rytmicznie migającym światłem, z częstotliwością około 40 błysków na minutę.
Ostrzeżenie "UWAGA" oznacza możliwość nadejścia niebezpiecznych zjawisk meteorologicznych bez wskazania czasu ich nadejścia
- Ostrzeżenie "NIEBEZPIECZEŃSTWO"
Sygnalizuje się z lądu żółtym, rytmicznie migającym światłem, z częstotliwością około 90 błysków na minutę. Ostrzeżenie "NIEBEZPIECZEŃSTWO" sygnalizuje bezpośrednie zbliżanie się niebezpiecznego zjawiska meteorologicznego.
MIEJSCA NIEBEZPIECZNE
Mazurskie WOPR w Giżycku przygotowało zestawienie miejsc niebezpiecznych na szlaku WJM, które co roku są oznakowane przez WOPR znakami kardynalnymi.
JEZIORO ROŚ
- mielizna po lewej stronie przy wyjściu z Kanału Jeglińskiego płynąc w stronę Pisza
JEZIORO MIKOŁAJSKIE
- głazowisko przy rozwidleniu szlaku jez. Bełdany, jez. Śniardwy
JEZIORO NIEGOCIN
- mielizna cypel przy Borowie
- mielizna okolice portu Cicha Zatoka
- kamienie na wschodnim brzegu na przeciwko wyspy Gajewska Kępa
- mielizna z kamieniami - język wychodzący z wyspy Gajewska Kępa w stronę wschodniego brzegu jeziora
- głazowisko w okolicach Kleszczewa
- mielizna - język wychodzący ze wschodniego brzegu w okolicach Rydzewa
- duża mielizna na środku Niegocina
JEZIORO KISAJNO
- kamień przy wyjściu z Łabędziego Szlaku na jez. Kisajno po zachdniej stronie wyspy Dębowa Górka
- głazowisko przy zachodnim brzegu w okolicach Fuledzkiego Rogu - Lisia Górka
- kamienie przy Olchowym Rogu po wschodniej stronie szlaku
- kamienie przy Pierkunowie na wschodnim brzegu
JEZIORO DARGIN
- głazy sztynorckie okolice Sztynorckiego Rogu
- kamień na wschód za Królewskim Rogiem w kierunku Pieczarek
- kamienie w okolicy wyspy Poganty od strony wschodniej
- mielizna w okolicy wyspy Poganty od strony zachodniej
- kamienie przed mostem Sztynorckim po wschodniej stronie szlaku
JEZIORO MAMRY
- mielizna po wschodniej stronie szlaku
- mielizna po lewej stronie szlaku płynąc na jez. Święcajty w okolicach Rybaczówki na Półwyspie Kalskim
- kamień koło Bazy MWOPR w Skłodowie
JEZIORO ŚWIĘCAJTY
- głazowisko po północnej stronie szlaku - okolice wyspy Tartaczna
NIEZBĘDNE INFORMACJE
1. Odbiór jachtu
Przed odbiorem jachtu zapoznaj się z indywidualną umową czarteru Armatora, której wzór jest zamieszczony na stronie z opisem zarezerwowanego jachtu. Z reguły będziesz potrzebował dokument tożsamości oraz co najmniej patent żeglarza jachtowego. Choć do prowadzenia niektórych jachtów przepisy prawa nie wymagają posiadania uprawnień żeglarskich, to z uwagi na wartość powierzanego mienia i bezpieczeństwo żeglarzy Armatorzy wymagają takiego dokumentu. Sprawdź na stronie z opisem jachtu jakich uprawnień będzie oczekiwał od Ciebie twój Armator. Najczęściej odbiór jachtu oraz jego wyposażenia następuje w oparciu o protokół zdawczo-odbiorczy. Proszę dokładnie sprawdzić, czy wymienione w protokole wyposażenie znajduje się na jachcie oraz czy jest ono sprawne technicznie. Zapewne ze strony Armatora otrzymacie Państwo fachową poradę dotyczącą obsługi poszczególnych urządzeń na jachcie.
Jednak, aby nie zrobić złego wrażenia na Armatorze, pamiętaj, że nie wypada:
- wchodzić na jacht w obuwiu z twardą, pozostawiającą zniszczenia podeszwą (np: buty na tzw. szpilce),
- palić papierosów na jachcie oraz stosować innego ognia otwartego (świece, oświetlenie gazowe, gril),
- jeżeli masz do wyboru zabrania ze sobą plecaka ze stelażem i bez – wybierz ten drugi. Plecak ze stelażem na jachcie nastręcza wiele problemów, a poza tym łatwo jest nim uszkodzić elementy drewniane jachtu oraz tapicerkę.,
- w czasie postoju jachtu zawsze dbamy o jego właściwie zacumowanie i zabezpieczenie przed uszkodzeniami. W tym celu stosuj odbijacze znajdujące się na wyposażeniu jachtu,
- nie odbieraj jachtu po spożyciu alkoholu, niestety zdarza się to niektórym żeglarzom
Proszę pamiętać, że zdecydowana większość wynajmowanych jachtów przeznaczona jest wyłącznie do celów turystycznych i uprawiania żeglarstwa przy sile wiatru powyżej 6° w skali Beauforta jest niebezpieczne i zagraża zdrowiu a nawet życiu osób znajdujących się na jachcie.
2. Składanie i stawianie masztu
Większość jachtów przeznaczonych do czarteru jest wyposażona w patent do składania i stawania masztu typu „bramka” co w znacznym stopniu ułatwia zadanie.
- przed opuszczeniem masztu należy sprawdzić, czy z położonym masztem będziemy w stanie manewrować jachtem – nie zaleca się opuszczania masztu w portach i miejscach cumowania innych jachtów. Należy zwracać szczególną uwagę, aby podczas manewrowania z położonym masztem nie doszło do kolizji z inną jednostką lub przeszkodą.
- zamknij wszystkie luki pokładowe na jachcie
- zroluj fok oraz zrzuć grot i zapnij go w pokrowcu ''lazy jack'',
- wypnij z likszpary masztu wszystkie pełzacze grota,
- wypnij bom, a przed jego odpięciem pamiętaj o tym, aby poluzować linki ''lazy jacka''. W przeciwnym razie ciężar bomu z żaglem może spowodować wyrywanie remizek w pokrowcu ''lazy jacka'',
- rozmieść załogę w taki sposób, aby jacht był stabilny (nie kołysał się na boki) oraz tak, aby nikt z załogi nie przebywał bezpośrednio pod masztem,
- przygotuj fał talii bramki, by w trakcie opuszczania masztu nie był splątany,
- kontrolując (trzymając napięty lub zaknagowany) fał wypnij przetyczkę z talii bramki,
- rozpocznij płynnie opuszczać maszt luzując talię, nie dopuść do tego, aby uderzył on w podporę masztu,
- po położeniu masztu naciągnij fał tak, aby sztywny sztag nie zwisał swobodnie. Nie wolno chwytać się sztywnego sztagu, a szczególnie gdy maszt jest położony. Sztywny sztag jest wykonany z profilu aluminiowego i może on zostać skrzywiony lub złamany.
- należy sprawdzić czy całe olinowanie znajduje się na jachcie i jest właściwie zabezpieczone. Bardzo często bywa, że ahtersztag i inne olinowanie ląduje w wodzie, a następnie w śrubie silnika lub na knadze innego jachtu czy też na kei.
- przed postawieniem masztu należy sprawdzić stan olinowania stałego, w tym przede wszystkim przetyczki, zawleczki i ściągaczy (czy są skontrowane),
- sprawdzamy czy szoty lub inne fały nie znajdują się pod piętą masztu
- stawiamy maszt poprzez wybieranie fału. Maszt powinien podnosić się płynnie bez stawiania większego oporu. Gdy na takowy napotkamy należy zaprzestać podnoszenia masztu i sprawdzić czy olinowanie masztu nie zaczepiło się o osprzęt pokładowy (okucia, knagi, rumpel, pantograf, itp.),
- po postawieniu masztu zabezpieczamy go przez włożenie przetyczki w talii bramki.
W przypadku, gdy nie możemy dociągnąć masztu do pozycji, w której będziemy mogli założyć przetyczkę należy poluzować ahtersztag.
3. Lazy Jack
Lazy Jackiem nazywamy stały pokrowiec na grot z zespołem linek biegnących od masztu do bomu. Lazy Jack ułatwia zrzucanie grota, który ładnie układa się w pokrowcu i nie opada na pokład jachtu. W dolnej części jest on zamocowany do bomu, a w górnej części podwieszony przez komplet fałów i rolki zwrotne umieszczone na maszcie. Fały te w trakcie użytkowania jachtu powinny być wybrane w taki sposób, aby cały ciężar bomu z żaglem nie spoczywał (nie zwisał) na linkach Lazy Jacka, bowiem może to spowodować wyrywanie remizek w pokrowcu, a nawet jego rozdarcie. Fały te po prostu nigdy nie mogą być przebrane. Przy obsłudze Lazy Jacka nie zapominajmy o roli topenanty.
4. Miecz
Opuszczać i podnosić miecz należy płynnie, by nie dopuścić do swobodnego, niekontrolowanego opadania, fał miecza powinien być zawsze lekko napięty. W przypadku podejścia jachtem do piaszczystej plaży należy być bezwzględnie przekonanym, że miecz został całkowicie podniesiony do góry. Poza tym należy pamiętać, że niedopuszczalne jest cumowanie jachtu po osadzeniu go na plaży z kamienistym dnem jeziora.
5. Płetwa sterowa
Płetwę sterową należy opuszczać do wody delikatnie. Szczególnie na jachtach, gdzie płetwa sterowa jest zamocowana do pawęży jachtu należy uważać, aby przez niekontrolowane opuszczenie nie uszkodzić płetwy uderzając nią o keję lub płytkie, kamieniste dno.
Jeżeli nie ma takiej konieczności nie pływamy z płetwą „swobodnie leżącą na powierzchni wody”. Może to doprowadzić nawet do złamania płetwy sterowej, jarzma, rumpla lub innego elementu urządzenia sterowego. Zawsze pływamy z płetwą wybraną do końca (ustawioną do pionu).
Część jachtów wyposażona jest w automatyczne knagi. W te knagi należy ''mocować'' kontrafał płetwy sterowej. Po wpłynięciu na przeszkodę podwodną knaga ta automatycznie otwiera się, co powoduje, że kontrafałd płetwy sterowej zostaje zwolniony, a płetwa sterowa wypływa do góry, co minimalizuje możliwość jej uszkodzenia przez przeszkodę podwodną.
6. Ster strumieniowy
W żeglarstwie urządzenie stosowane jest wyłącznie na dużych jachtach. Dzięki sterowi strumieniowemu znacznie zwiększa się manewrowość jachtu przy małych prędkościach, a w szczególności w małych portach przy bardzo ciasnych zwrotach.
Istota działania polega na wytworzeniu w części dziobowej jachtu siły naporu wody działającej prostopadle do osi jachtu. W tym celu w jachtach stosuje się rozwiązanie techniczne polegające na zamieszczeniu pod linią wodną poprzecznego tunelu z dodatkową śrubą o napędzie elektrycznym.
Sterowanie sterem strumieniowym jest realizowane przez zestaw włączników lub manetkę umiejscowioną w kokpicie jachtu.
7. Obsługa silników zaburtowych
Paliwo do silników:
- Do większości silników dwusuwowych przy czarterowanych jachtów stosujemy mieszankę paliwową benzyny bezołowiowej (najczęściej PB95) z olejem w stosunku 100/1. W starszych modelach silników proporcja ta może być inna, np. 50/1. Zalecane jest stosowanie olejów posiadających specyfikację TCW-3.
- Do silników czterosuwowych stosujemy czystą benzynę bezołowiową PB95, bez dodatku oleju.
Uruchomienie silnika:
- założyć ''zrywkę'' pod przycisk stop (zazwyczaj czerwony przycisk),
- odkręcić odpowietrznik na korku zbiornika paliwa oraz kranik (w przypadku silników ze zbiornikiem zewnętrznym dodatkowo należy za pomocą ręcznej pompki zamieszczonej na linii paliwowej wtłoczyć paliwo do silnika),
- włączyć ssanie (można to pominąć przy rozgrzanym silniku),
- ustawić manetkę gazu na pozycji startowej (zawsze jest ona zaznaczona na manetce lub dźwigni zmiany gazu),
- sprawdzić położenie dźwigni zmiany biegów, powinna być ustawiona w pozycji neutralnej ''na luzie'',
- opuścić silnik do wody – Uwaga: zapalenie silnika uniesionego nad powierzchnią wody może doprowadzić do uszkodzenia i zatarcia silnika.
- wyciągnąć delikatnie linkę ręcznego rozruchu do momentu wyczuwalnego oporu. Następnie gwałtownym szarpnięciem uruchomić silnik.
- po uruchomieniu silnika wyłączamy ssanie i zmniejszamy obroty silnika. Praktyczna rada - z reguły przy silnikach dwusuwowych tylko pierwsze pociągnięcie robimy z włączonym ssaniem, a następne już z wyłączonym (by nie zalać silnika).
- Uwaga: po uruchomieniu sprawdzamy czy z silnika wydobywa się woda z układu chłodzącego przez kontrolny wylot (strużka wody wypływająca z górnej części silnika). Jeżeli silnik nie ma chłodzenia natychmiast należy go wyłączyć – grozi zatarciem.
- silnik gasimy na biegu jałowym za pomocą naciśnięcia wyłącznika stop lub przez wyjęcie tzw. ''zrywki''.
- po zgaszeniu silnika podnosimy go do góry (wyjmujemy z wody) oraz zakręcamy kranik i odpowietrznik.
Pozostałe informacje o szczegółach obsługi i „upodobaniach” poszczególnych modeli silników z pewnością otrzymacie Państwo od osoby wydającej jacht.
Pływając na silniku pamiętaj o
Bieg do przodu lub do tyłu wrzucamy zawsze na wolnych obrotach. Zawsze przed zmianą biegu należy zmniejszyć obroty silnika do minimum, na chwilę wrzucić bieg jałowy ''na luz'', a następnie po chwili przerwy wrzucić kolejny bieg do przodu lub do tyłu,
Podczas manewrowania szczególnie w portach staramy się nie używać gazu. Z reguły moc silników jest tak dobrana do poszczególnych jachtów, że po wrzuceniu biegu bez dodawania gazu jacht porusza się z prędkością zapewniającą skuteczne manewrowanie. Tylko prędkość tą osiąga po chwili bezwładności jachtu, co powoduje, że nie wprawieni i niecierpliwi żeglarze dodają gazu, co często jest zgubne, bo po chwili jacht osiąga taką prędkość, że trudno jest go zatrzymać (inercja jachtu), a szczególnie w porcie.
Przy manewrach w portach pomocne jest sterowanie silnikiem – po poluzowaniu śruby stabilizującej kolumnę silnika. Przeważnie jest to śruba w kształcie motylka na kolumnie silnika.
W czasie pracy silnika trzeba uważać, aby obracająca się śruba nie uderzała w przeszkody podwodne lub w płetwę sterową. Aby uniknąć zniszczenia płetwy sterowej podczas pływania na silniku staramy się, aby płetwa była opuszczona całkowicie (ustawiona do pionu).
Dość często mało doświadczonym żeglarzom zdarza się zapomnieć o roli miecza. Najczęściej ma to miejsce w pierwszym dniu rejsu przy wypływaniu z portu na silniku. Trzeba pamiętać, że jacht aby był sterowny (również płynąc na silniku) o ile warunki na to pozwalają musi mieć opuszczony miecz (przynajmniej w części). bez miecza jacht staje się mało sterowny i jest utrodnione manewrowanie a przy silnym wietrze wręcz stwarza zagrożenie tak przy manewrach portowych jak również na jeziorze.
8. Sprzątanie jachtu przed jego zwrotem
Z uwagi na to, że sprzątanie jachtu po rejsie nie należy do przyjemnych zajęć i nie każdy musi mieć na to ochotę, u większości Armatorów można zamówić sprzątanie jachtu po czarterze. Jednak zazwyczaj takie ustalenia wypada poczynić wcześniej, a nie w ostatniej chwili przed zdaniem jachtu.
W przeciwnym wypadku jacht należy przygotować do zdania samodzielnie, i tak:
- sprawdź dokładnie czy zabrałeś wszystkie swoje rzeczy z jachtu,
- materace należy postawić na sztorc, aby ich spody miały możliwość oddania wilgoci, otwieramy wszystkie luki jachtu (o ile pogoda na to pozwala)
- wewnątrz sprzątamy jacht ze szczególnym uwzględnieniem jaskółek, bakist, koi, kambuza oraz zmywamy podłogę pod gretingami. Przy zmywaniu staramy się nie używać nadmiernej ilości wody, zmiotka, szufelka i wilgotna szmatka w zupełności wystarczą by pozbyć się piachu i innych nieczystości z zakamarków jachtu.
- myjemy pokład jachtu, sprzątamy bakisty oraz klarujemy jacht
- opróżniamy zbiornik na wodę
- opróżniamy dolny zbiornik na fekalia oraz myjemy całą toaletę chemiczną
- myjemy wyposażenie kambuza (garnki, talerze, szklanki, sztućce itp.) i pozostawiamy je na zewnątrz jachtu by mogły wyschnąć
- mokre cumy wieszamy na zewnątrz do wyschnięcia
Średni czas, jaki załogi poświęcają na klarowanie jachtu to około 2-3 godzin. Czas ten należy uwzględnić przy planowaniu godziny, o której jacht powinien zostać zwrócony Armatorowi.